تقسیم بندی آب و هوای ایران

از نگاه دکتر کردوانی

نواحی را بر اساس دو عنصر دما و بارش تقسیم بندی می شود.

1-معتدل و مرطوب خزری

2-معتدل و نیمه خشک کوهستانی

3-گرم و خشک

4-گرم و شرجی سواحل جنوبی

تعریف مناطق مرطوب:مناطق مرطوب و نیمه مرطوب در تمام ماه های سال بارندگی دارند..

تعریف مناطق خشک:مناطقی هستند که در تمام ماه های سال بارندگی ندارند.

 


از نظر میزان بارش                                               نیمه خشک250-450میلی متر

1-مناطق خشک کم تر از 500 میلی متر باران دارد      خشک100-250 میلی متر

                                                                    نیمه بیابانی 50-100 میلی متر

                                                                    بیابان کم تر از 50 میلی متر                    

                                                                    مرطوب بیش از 700میلی متر

2-مناطق مرطوب بیش تر از 500 میلی متر باران دارد.             

                                                                   نیمه مرطوب500- 700 میلی متر                                    

 

1- منطقه مرطوب ونیمه مرطوب(در تمام ماههای سال باران دارد) از مینو دشت گرگان تا آستارا

2- منطقه نیمه خشک(9ماه از سال باران داردمثل همدان وکرمانشاه)

3- منطقه خشک(چند بارندگی در طول سال دارد،کاشت دیم امکان پذیر نیست.مثل گرمسار،دامغان،قم

4- نیمه بیابانی(در طول سال بدون بارندگی نیست اما ممکن است حتی یک بارندگی موثر هم اتفاق نیفتد.مثل یزد ونائین)

(بارندگی موثر:بارندگی ای که در رشد گیاه موثر واقع شود یعنی فردای روز بارندگی نیاز به آبیاری نباشد .حدود 25-10میلیمتر ببارد که در 10تا 15سانتیمتر از خاک نفوذ کند.)

5- بیابانی(یک یا دو سال یا سال ها باران نمی بارد مثل بیابان آتاکاما در شیلی ،بیابان لوت وخور وجندق در نزدیکی دشت کویر)

(تبصره:منطقه لارستان با این که منطقه ای خشک می باشد اما به دلیل وزش بادهای موسمی بارندگی تابستانه دارد.)

باید توجه کرد از روی پوشش گیاهی هم می توانیم منطقه را تشخیص بدهیم:

مرطوب:جنگل و پوشش گیاهی انبوه و سرسبز در تمام سال

نیمه خشک:درختچه وبوته

خشک:جنگل ندارد(بوته ها پراکنده(مثل تهران وقم)

نیمه بیابانی:در دشت های مسطح فاقد گیاه و فقط در آبراهه ها گیاه دارد.

بیابان:منطقه وسیع فاقد گیاه مثل بیابان لوت که گاه کیلومتر ها هیچ اثری از گیاه  دیده نمی شود.در بیابان گاه ممکن است به دلیل بالا بودن آب زیر زمینی در منطقه گیاه بروید..

 

ولی میزان بارندگی به تنهایی برای تقسیم بندی  کفایت نمی کند،بلکه توزیع بارندگی در طول سال نیز اهمّیت زیادی دارد.

برای مثال کوهرنگ 1200 میلی متر بارندگی دارد. اسپیدان در فارس هم همینطور حدود 700 میلی مترو معادل ساری بارندگی دارد .ولی ساری را می گوییم مرطوب چون در تمام ماه های سال بارندگی دارد و از نظر گیاهی همواره سبز است و اسپیدان و کوهرنگ چهار ماه از سال باران ندارند و از نظر منظره گیاهی نیز خشک هستند.

(لندن و بیت المقدس هر دو 600 میلی متر بارندگی دارند ولی لندن مرطوب و بیت اللمقدس خشک است.)

 

تعریف دیگر:

منطقه مرطوب جایی است که متوسط بارش سالانه اش بیش تر از تبخیروتعرق بالقوه سالانه باشد.

منطقه خشک به سرزمینی گفته می شود که میزان تبخیر و تعرق بالقوه سالانه اش بیش تر از بارندگی سالانه باشد.