نام سابق و قدیمی برخی از شهرهای ایران

آبادان= عبادان

آذرشهر= دهخوارقان

آمل= محمود آباد

اراک= عراق عجم- سلطان آباد

اردبیل= آرتاویل

آران و بیدگل= گل آرا

اصفهان= اسپانه- سپاهان

اندیمشک= صالح آباد

انزلی= بندر پهلوی

ارومیه= رضائیه

اهر= ارسباران

اهواز= ناصری

ایذه= مال امیر

ایرانشهر= بمپور

بابل= بار فروشان

بابلسر= مشهد سر

کرمانشاه= باختران

بندر امام= بندر شاهپور

بندر ترکمن= بندر شاه

بندر عباس= گمبرون

بهشهر= اشرف

پیرانشهر= خانه

تنکابن= شهسوار

جیرفت= سبزواران

خدابنده= قیدار

خرمشهر=محمره

دامغان= صد دروازه

دشت آزادگان=سوسنگرد- دشت میشان- هفاچیه- خفاجیه

رامسر= سخت سر

ری= راقس- رکس

زابل= نصرت آباد

زاهدان= دزداب

ساری= طوسان سیاه

سبزوار= بیهق

سلماس= شاپور

سمنان= قومس

شادگان= فلاحیه

شاه آباد غرب= هارون آباد

شهر کرد= ده کرد

فردوس= تون

فریدن=داران

قائم شهر= شاهی- علی آباد

کاشمر= ترشیز

گرگان= استرآباد

لنجان= زرین شهر

مشهد= سناباد

مهران= منصور آباد

میانه= میانج

هشترود= آذران

همدان= هگمتانه

هویزه= حذیره

یزد= گت

اولین های ایران

اولین ایرانی مسلمان ، سلمان فارسی (ره) است.

اولین بار قرآن کریم توسط سلمان فارسی (ره) به زبان فارسی ترجمه شد.

اولین حکومت شیعه در ایران توسط علویان در مازندران ایجاد شد.

اولین کسی که نقشه ایران را رسم کرد، سرتیپ بغایری نام داشت.

اولین مدرسه کر و لال ها در ایران توسط میرزا جبار باغچه بان تاسیس شد.

اولین کتابخانه در ایران، در سال 1305 در شهر رشت تاسیس شد.

اولین مدرسه در ایران، در سال 1267 شمسی در شهر تبریز گشایش یافت.

اولین دبستان دخترانه جدید و ملی در تهران با نام مدرسه «ناموس» به همت خانم «طوبی آزموده» در سال 1286 هجری شمسی ایجاد شد.

اولین چاه نفت ایران در مسجد سلیمان زده شد.

اولین پالایشگاه گاز در آذر ماه 1350 در پالایشگاه بید بلند به بهره برداری رسید.

اولین کسی که به طور رسمی در ایران چاپخانه تاسیس کرد، امیرکبیر بود.

اولین بانک ایرانی در سال 1305 شمسی افتتاح گردید.

اولین روزنامه فکاهی ایران، «نامه طلوع» نام داشت.

اولین سکه ایرانی «دریک» نام داشت، این سکه در زمان داریوش هخامنشی ساخته شد.

اولین کشوری که در خاورمیانه جرثقیل ضد آتش سوزی ساخت ایران بود.

اولین پایتخت ایران شهر اکباتان (همدان کنونی) بود.

اولین نیروگاه غرقابی جهان، در ایران ساخته شده است.

اولین مردمانی که مس را کشف کردند، ایرانیان بودند.

اولین کتاب در ایران، کلیسای وانک جلفای اصفهان در سال 1741 میلادی به چاپ رسید.

اولین کشور اسلامی که اقدام به چاپ قرآن کرد، ایران بود.

اولین قاری ایرانی که در مسابقات بین المللی قرآن کریم مقام نخست را از آن خود کرد آقای عباس سلیمی بود. این مسابقات در سال 1308 در کشور مالزی برگزار شد.

اولین مجلس شورای ملی در ایران در سال 1285 شمسی گشایش یافت.

اولین کشور اسلامی که عکاسی در آن متداول شد ایران بود.

اولین پایتخت ایران در عهد هخامنشیان ، پاسارگاد بود.

اولین تماس تلفنی ایران، سال 1285 شمسی در تهران برقرار شد.

اولین مردمانی که نخ را کشف کردند و موفق به ریسیدن آن شدند ایرانیان بودند.

اولین رادیو در ایران در سال 1319 شمسی با نام «رادیو ایران» افتتاح شد.

اولین اسکناس در ایران در سال 1269 میلادی متداول گردید.

اولین ایستگاه تلویزیونی در ایران در مهر ماه سال 1337 شمسی در تهران تاسیس شد.

اولین قوم از مسلمانان که قرآن را به زبان مادری خود ترجمه کردند، ایرانیان بودند.

اولین پادشاهی که تهران را به عنوان پایتخت انتخاب کرد، آقا محمد خان قاجار بود.

اولین کارخانه سیمان در ایران در سال 1312 شمسی در شهر ری افتتاح شد.

اولین اتومبیل توسط مظفرالدین شاه در سال 1320 قمری وارد ایران شد.

اولین پیوند قلب در تهران در تیر ماه 1372 انجام شد.

اولین بار قرآن در سال 1244قمری در تهران به چاپ رسید.

اولین کتاب با چاپ سنگی در ایران، کتاب «تاریخ معجم» بود که در سال 1259 قمری منتشر شد.

اولین کسی که شعر فارسی سرود، بهرام گور بود.

اولین بار راه آهن در ایران در سال 1305 شمسی تاسیس شد.

اولین کسی که در ایران دیپلم طب گرفت، دکتر ابوالقاسم بهرامی بود.

اولین گزارش ورزشی در مطبوعات ایران در زمان ناصرالدین شاه، در روزنامه ایران به چاپ رسید.

اولین کسی که برای کشتی ایران مدال طلای جهانی آورد، مهندس جهانبخت بود که در سال 1952 میلادی در وزن 67 کیلوگرم قهرمان شد.

اولین ورزشکار ایرانی که از المپیک 1948 لندن مدال گرفت جعفر سلماسی بود.

اولین کتابی که به خط و زبان فارسی انتشار یافت «سیرت مسیح» نام داشت که در سال 1049 در هلند به چاپ رسید.

اولین نماز جمعه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی توسط آیه الله طالقانی(ره) برگزار شد.

اولین کشوری که قاطعانه به مبارزه با مواد مخدر پرداخت ایران بود.

اولین مقررات راهنمایی و رانندگی برای نظم بخشیدن به عبور و مرور و کنترل ترافیک، در سال 1348 شمسی در ایران تدوین شد.

اولین شهری که در ایران صاحب تلفن شد، شهر تبریز (در سال 1280 هجری شمسی ) است.

اولین شهری که بعد از تهران روزنامه منتشر کرد، شهر شیراز بود.

اولین گواهینامه اتومبیل در ایران در سال 1301 شمسی صادر شد.

اولین شرکت بیمه دولتی ایران، شرکت سهامی بیمه ایران است که در پانزدهم آبان ماه 1314 هجری شمسی تاسیس شد.

اولین فرودگاه کشوری در ایران، در روز بیست و ششم اردیبهشت سال 1321 هجری شمسی در تهران گشایش یافت

اولین ایستگاه هواشناسی در ایران، سال 1310 هجری شمسی توسط دکتر محمود حسابی نصب و راه اندازی شد.

اولین دستگاه رادیولوژی در ایران، سال 1310 هجری شمسی توسط دکتر محمود حسابی نصب و راه اندازی شد.

اولین رصدخانه تعقیب ماهواره در ایران در شیراز توسط دکتر محمود حسابی تاسیس شد.

اولین دانشمند ایرانی که سیستم اعشاری را ابداع کرد، غیاث الدین جمشید کاشانی بود. وی در قرن نهم هجری می زیسته است.

اولین دانش آموزی که در مسابقات استعدادهای درخشان رتبه اول را کسب کرد آقای مهدی رباطی دانش آموز تیزهوش خرم آبادی بود که در سال 1373 به همراه یک گروه پنج نفری در مسابقات علمی استعدادهای درخشان کشور مقام اول را از آن خود کرد.

منابع: کتابک ایران شناسی

صفویان

صدها سال بود که اقوام غیر ایرانی پشت سر هم به ایران حمله می کردند و دولت مرکزی ایران را از بین برده بودند. کم کم می رفت که ایران به طور کامل نیست و نابود شود. اما در سال 880 هجری شمسی شاه اسماعیل بر تخت سلطنت نشست.

شاه اسماعیل(930-892 ه.ق)

وی پسر شیخ صفی و بنیان گذار سلسله صفویه در ایران است. در 13 سالگی رئیس مریدان صفوی شد. با جنگ ها و شجاعتهای زیادی نواحی آذربایجان و باکو و نخجوان را تصرف و در 907 ه.ق در سن 16 سالگی در تبریز تاجگذاری کرد. وی مذهب شیعه را مذهب رسمی ایران ساخت و ایل های ایرانی را به وحدت فراخواند. شاه اسماعیل در سال 930 ه.ق در قفقاز که در آن زمان جزو متصرفات ایران بود مریض شد و در نزدیکی سراب در 38 سالگی دار فانی را وداع گفت و در اردبیل به خاک سپرده شد.

جنگ چالدران

از جنگهای معروف زمان شاه اسماعیل جنگ چالدران در نزدیکی خوی است که سپاه ایران با حدود 27000 سرباز در مقابل 80000 سپاهی و 300 توپ عثمانی چنان رشادتی نشان داد که یکی از شاه جنگهای تاریخ به شمار میرود. سربازهای ایرانی که فقط از شمشیر و تیر و کمان استفاده می کردند، در چالدران از عثمانی ها شکست خوردند.

سربازان عثمانی پس از فتح تبریز پایتخت ایران ، همسر شاه اسماعیل را دزدیدند و به کشور خود بردند، اما ضعف ارتش ایران در برابر سلاح های مرگبار عثمانی مانع هرگونه تلاشی بود.

شاه عباس(1038-978 ه.ق)

وی پس از سلطان محمد خدابنده به پادشاهی رسید. سه پسر داشت که از ترس توطئه آنها یکی را کشت و دو نفر دیگر را کور کرد. از جنگهای زمان وی جنگ ازبکان وعثمانی ها بود. که به فتوحاتی نائل آمد و جزیره هرمز و بندر عباس را از پرتغالی ها گرفت. قارص، وان و دیاربکر را از عثمانی ها و گنجه و تفلیس و باکو و شیروان را از روسها گرفت. پایتخت وی اصفهان بود که بناهای باارزشی را در این شهر بنا کرد. او دخالت افراد فاسد و نالایق را در حکومت از بین برد و نظم اداری قدرتمندی پدید آورد.

شاه عباس چنان امنیتی برای معتقدان سایر ادیان ایجاد کرده بود که یکی از روحانی های مسیحی گمان کرد که شاه به زودی مسیحی می شود.

در زمان شاه عباس جاده ها ، پل ها ، بازارها و کاروانسراهای متعدد بنا شد و امنیت در سراسر کشور برقرار گردید.

وی در سال 1038 ه.ق در بهشهر فوت کرد. ابتدا در حرم حبیب بن موسی در کاشان مدفون و سپس به قم انتقال داده شد.

اصفهان، نصف جهان

اصفهان ، پایتخت شاه عباس، مظهر آبادی و قدرت ایران بود، این شهر به قدری باشکوه بود که به عنوان نصف جهان و پایتختی افسانه ای شناخته می شد. میدان نقش جهان از مهم ترین بناهای این شهر است.

مهندسی اصفهانی به نام علی اکبر اصفهانی میدان نقش جهان را به دستور شاه عباس بنا کرد. این میدان به طول 500 متر و عرض 160 متر در سال 981 هجری شمسی ساخته شد. کاخ عالی قاپو به عنوان جایگاه قدرت حکومت ، مسجد شیخ لطف الله به عنوان جایگاه مذهبی حکومت، مسجد شاه به عنوان جایگاه قدرت مردم و بازار قیصریه به عنوان جایگاه اقتصادی در چهار طرف نقش جهان بنا شده است.

میدان نقش جهان محل برگزاری بسیاری از جشن ها، بازی ها و مراسم دولتی بوده است. مهم ترین مراسمی که در این میدان اجرا می شد، مسابقه چوگان بازی بود. شاه عباس همراه بعضی از مقامات دولتی و سفیران خارجی بر ایوان کاخ می نشست و بازی چوگان تماشا می کرد.

شاه عباس مسجد شیخ لطف الله را برای شیخ لطف الله ساخت تا در آن نماز بخواند و به شاگردانش درس بدهد. کاشی کاری های این مسجد تا امروز نظیر ندارد.

سی و سه پل، پل زیبایی است که به دستور شاه عباس بر زاینده رود ساخته شد. نام این پل از 33 دهانه آن گرفته شده است.

سقوط صفویه

آخرین پادشاه صفوی ، شاه سلطان حسین بود. بر اثر بی لیاقتی این پادشاه، اوضاع ایران بسیار آشفته شد. در این زمان افغانها که در شرق می زیستند، به اصفهان حمله کردند. شاه سلطان حسین تسلیم آنها شد و در نتیجه ، کشور به دست افغان ها افتاد.

 

منابع:1- دایره المعارف تاریخ

2- کتاب اطلاعات عمومی پیام

3-کتاب مطالعات اجتماعی پنجم دبستان